Pripremanje krivičnih djela terorizma: Međunarodni standardi i krivično pravo Bosne i Hercegovine
Autor/i: Miodrag Simović, Vladimir Simović,
Stranice: 117-133
UDK: 343.341(497.6)
341.48:323.285
DOI: https://doi.org/10.47152/rkkp.62.2.5
Apstrakt: Na bazi više univerzalnih i regionalnih međunarodnih dokumenata, Bosna i Hercegovina, kao i niz savremenih država, predviđa krivično djelo terorizma u više različitih oblika ispoljavanja, ali sa identičnom sadržinom, karakteristikama, elementima bića, zakonskim opisom, pravnom prirodom, odnosno oblicima ili vidovima ispoljavanja. Radi se o izuzetno teškom, opasnom krivičnom djelu, sa međunarodnom sadržinom, odnosno međunarodnim temeljima propisivanja krivične odgovornosti i kažnjivosti. Zbog visokog stepena društvene opasnosti različitih oblika ispoljavanja terorizma, sva savremena krivična zakonodavstva pomjeraju granicu kažnjavanja na prethodni stadijum – na fazu pripremanja krivičnih djela čijim se preduzimanjem, fizičkim ili psihološkim djelatnostima, stvaraju uslovi ili pretpostavke za izvršenje nekog od krivičnih djela terorizma uopšte ili na brži, lakši, jednostavniji ili efikasniji način. U pozitivnom pravu u Bosni i Hercegovini su takođe predviđene kao samostalna krivična djela brojne pripremne radnje koje prethode izvršenju krivičnih djela terorizma uopšte ili pripremne radnje koje doprinose njegovim efikasnijem, uspješnijem ili kvalitetnijem izvršavanju. U radu se istražuje i problematizira sistem, pojam, sadržina, elementi bića i karakteristike, te oblici ispoljavanja pripremanja krivičnih djela terorizma u krivičnom zakonodavstvu Bosne i Hercegovine, ito u kontekstu međunarodnih standarda. Abstract: On the basis of several universal and regional international documents, Bosnia and Herzegovina, as well as a number of modern states, foresees the criminal offense of terrorism in several different forms of manifestation, but with identical content, characteristics, elements, legal description, legal nature, that is, forms or types of manifestation. It is an extremely serious, dangerous crime, with an international content, that is, with international basis for prescribing criminal responsibility and punishment. Due to the high degree of social danger of various forms of manifestations of terrorism, all modern criminal legislations move the limit of punishment to the previous stage - to the stage of preparation of criminal offenses, the undertaking of which, through physical or psychological activities, creates the conditions or prerequisites for the perpetration of one of the criminal offenses of terrorism in general, or to a faster, easier, simpler or more efficient way. In the positive law in Bosnia and Herzegovina, numerous preliminary actions that precede the perpetration of criminal offenses of terrorism in general or preliminary actions that contribute to their more efficient, successful or better execution are also provided as independent criminal offenses. The paper investigates and problematizes the system, concept, content, elements and characteristics, and forms of manifestation of the preparation of criminal offenses of terrorism in the criminal legislation of Bosnia and Herzegovina, especially in the context of international standards.
Ključne reči: pripremne radnje, terorizam, krivično djelo, odgovornost, međunarodni standardi. Key words: preliminary actions, terrorism, criminal offense, responsibility, international standards.
Reference:
Andrić, J. & Kovač, M. (2021) Savremeni terorizam kao pretnja bezbednosti”. Bezbednost. Beograd, 2 str. 107-121.
Babić, M. & Marković, I. (2008) Krivično pravo. Opšti dio. Banja Luka: Pravni fakultet.
Babić, M. (2021) Komentar Krivičnog zakonika Republike Srpske. Opšti dio, Banja Luka: Grafomark.
Babić, U. (2023) Preventivne mere u borbi protiv terorizma”. Megatrend revija, Beograd, 1, 219-230.
Bodrožić, I. (2022) Terorizam kao kategorija nacionalnog i međunarodnog krivičnog prava. Beograd: Kriminalističko-policijski univerzitet.
Brkić, Z. (2017) Međunarodni terorizam kao međunarodni zločin. Doktorska disertacija. Mostar: Pravni fakultet.
Buljubašić, M. & Azinović, V. (2023) Krivično procesuiranje stranih terorističkih boraca u Bosni i Hercegovini. Sarajevo: Atlantska inicijativa.
Čejović, B. (2002) Krivično pravo. Opšti deo. Beograd: Službeni list.
Delić, N. (2021) Krivično pravo. Posebni deo. Beograd: Pravni fakultet.
Derenčinović, D. (2021) Ogledi o pravu i pravdi u dvije Europe: putovi i stranputice europskog kaznenog prava od Strasbourga do Bruxellesa. Zagreb: Narodne novine.
Đorđević, Đ. & Kolarić, D. (2020) Krivično pravo. Posebni deo. Beograd: Kriminalističko-policijski univerzitet.
Đorđević, M. & Đorđević, Đ. (2020) Krivično pravo. Beograd: Projuris.
Grozdanić, V., Škorić, M. & Martinović, I. (2013) Kazneno pravo. Opći dio. Rijeka: Pravni fakultet.
Henriksen, A. (2019) International law. Oxford: University Press.
Ilić, A. (2021) Discourse on Modern Terrorism. Crimen. Beograd, 3, 309-329.
Ivanović, A. (2015) Evropsko krivično pravo - istorijski razvoj, izazovi i perspektive. Pravne teme. Novi Pazar, 5, str. 110-135.
Jovašević, D. (2017) Krivično pravo. Posebni deo. Beograd: Dosije.
Jovašević, D., Mitrović, L. & Ikanović, V. (2017) Krivično pravo Republike Srpske. Posebni deo. Banja Luka: Panevropski univerzitet Apeiron.
Jovašević, D., Mitrović, L. & Ikanović, V. (2021) Komentar Krivičnog zakonika Republike Srpske. Banja Luka: Službeni glasnik.
Jovašević, D. & Miladinović Stefanović, D. (2023) Krivično pravo. Posebni deo. Niš: Pravni fakultet.
Lakušić, M. & Lolić, S. (2021) Terorizam kao savremeni izazov bezbednosti. Megatrend revija. Beograd, 4, str. 389-400.
Lutovac, S. & Lutovac, N. (2023) Terorizam. Beograd: Megatrend univerzitet.
Marković, I. (2012) Evropsko krivično pravo – pojmovno određenje i stanje posle Lisabonskog
Novoselec, P. (2004) Opći dio kaznenog prava. Zagreb: Pravni fakultet.
Pavišić, B., Grozdanić, V. & Veić, P. (2007) Komentar Kaznenog zakona. Zagreb: Narodne novine.
Pavišić, B., Kamber, K. & Parenta, I. (2016) Kazneno pravo Vijeća Europe. Izvori, komentari, praksa. Rijeka: Paradox.
Ramić, A. (2019) Terorizam i njegovo finansiranje u svijetu i u Bosni i Hercegovini. Tešanj: Planjax komerc.
Satzger, H. (2018) International and european criminal law. München: C.H.Beck.
Sijerčić, Čolić H. (2012) Izazovi evropskog krivičnog prava - obaveze države u oblasti krivičnog zakonodavstva”. Godišnjak Pravnog fakulteta, Sarajevo, 55, str. 345-365.
Simović, M. (2003) Krivična djela terorizma u krivičnom zakonodavstvu Brčko Distrikta Bosne i Hercegovine, Kriminalističke teme, Sarajevo, 1-2, str. 95–122.
Simović, M. & Simović, M. V. (2011) Terorizam u praksi Evropskog suda za ljudska prava i Ustavnog suda Bosne i Hercegovine i bivšeg Doma za ljudska prava Bosne i Hercegovine. Suprotstavljanje terorizmu – međunarodni standardi i pravna regulative (str. 77–99). Banja Luka:Visoka škola unutrašnjih poslova.
Simović, M. & Šikman, M. (2017) “Terorizam - zločin vs norma”. Kriminalističke teme, Sarajevo, 1-2, str. 73-96.
Simović, M., Simović, V. (2021) Krivično pravo Brčko distrikta Bosne i Hercegovine. Posebni dio. Banja Luka: Grafomark.
Simović, M. et al. (2022) Pravni položaj lica osuđenih za krivična djela terorizma u Bosni i Hercegovini. Banja Luka: Grafomark.
Službene novine Federacije BiH, br. 36/03, 37/03, 21/04, 69/04, 18/05, 42/10, 42/11, 59/14, 76/14, 75/17 i 31/23.
Službeni glasnik Bosne i Hercegovine, br. 3/03, 32/03, 37/03, 54/04, 61/04, 30/05, 53/06, 55/06, 32/07, 8/10, 47/14, 22/15, 40/15, 35/18, 46/21, 31/23 i 47/23.
Službeni glasnik Bosne i Hercegovine – Međunarodni ugovori, broj 14/07.
Službeni glasnik Brčko Distrikta Bosne i Hercegovine, broj 19/20.
Službeni glasnik Republike Srpske br. 64/17, 104/18, 15/21, 89/21 i 73/23.
Stajić, Lj. & Mirković, V. (2021) Nova uloga terorizma danas. Zbornik radova Pravnog fakulteta. Novi Sad, 2 str. 395-413.
Stanković, N. (2018) Međunarodno krivično pravo. Tuzla: Evropski univerzitet Kallos.
Stojanović, Z. (2013) Krivično pravo. Opšti deo. Beograd: Pravni fakultet.
Stojanović, Z. (2022) Krivično pravo. Opšti deo. Beograd: Dosije.
Turković, K. et al. (2013) Komentar Kaznenog zakona. Zagreb: Narodne novine.
Vuković, I. (2021) Krivično pravo. Opšti deo. Beograd: Pravni fakultet.
Zovko, I. (2022) Međunarodno kazneno pravo. Mostar: Sveučilište u Mostaru.
Životić, I. (2021) Terorizam i bezbednost Srbije. Beograd: Centar za strateška istraživanja nacionalne bezbednosti.