ZABRANA „DVOSTRUKE UGROŽENOSTI“ I PROBLEM RAZGRANIČENJA KAZNENE ODGOVORNOSTI
Autor/i: Mr Nenad Stanković,
Stranice: 93-120
UDK: 343.222(497.11)
341.645.5(4)
DOI:
Apstrakt: Poslednjih godina praksa Evropskog suda za ljudska prava je izvršila veliki uticaj na sudsku praksu u Republici Srbiji, koja je kao članica Saveta Evrope u obavezi da poštuje Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Otuda su i njeni organi dužni da poštuju odluke Evropskog suda za ljudska prava. U praksi Evropskog suda za ljudska prava se posebno izdvojilo načelo zabrane dvostruke ugroženosti (kažnjivosti), čija je suština da isto lice ne može biti dvaput kažnjeno od strane dva organa iste države za isto delo (događaj). Navedeno načelo je proisteklo iz odredbe člana 4. Protokola br. 7 uz EKLJP, kao pravo da se ne bude osuđen ili kažnjen dvaput u istoj stvari. Prema navedenoj odredbi „nikome se ne može ponovo suditi, niti se može ponovo kazniti u krivičnom postupku u nadležnosti iste države za delo zbog koga je već bio pravnosnažno oslobođen ili osuđen u skladu sa zakonom i krivičnim postupkom te države“. Međutim, do praktičnih problema je došlo u tumačenju odredbe konvencije od strane Evropskog suda za ljudska prava i unutrašnjeg kaznenog prava Republike Srbije, jer Evropski sud za ljudska prava ne pravi razliku između tri vrste kaznenih delikata (kažnjivih dela) – krivičnih dela, prekršaja i privrednih prestupa. Problem nastaje kada jedan konkretan životni događaj istovremeno obuhvata obeležja više kažnjivih dela. U tom slučaju, moguće je da se protiv istog lica paralelno vodi više (kaznenih) postupaka, što dovodi do povrede principa zabrane dvostruke ugroženosti. Takvim postupanjem organa iste države može doći i do kršenja osnovnih ljudskih prava. U radu se kritički razmatraju pojedina materijalno pravna I proceduralna zakonodavna rešenja u pravnom sistemu Srbije, međusobni odnos tri vrste kaznenih dela (krivičnih dela, prekršaja i privrednih prestupa), uticaj prakse Evropskog suda za ljudska prava na praksu sudova Republike Srbije, kao i neke moguće izmene de lege ferenda, a sve u cilju boljeg i pravičnijeg suđenja.
Ključne reči: kazneni delikt, pravna kvalifikacija, krivično delo, prekršaj, zabrana dvostruke ugroženosti, ne bis in idem, Evropski sud za ljudska prava
Reference:
– M. Grubač, Krivično procesno pravo, Službeni glasnik, Beograd 2008.
– T. Vasiljević, Sistem krivičnog procesnog prava SFRJ, Savremena administracija, Beograd, 1981.
– B. Zlatarić i M. Damaška, Rječnik krivičnog prava i postupka, Novinskoizdavački zavod, Zagreb, 1966.
– D. Dimitrijević, M. Stefanović-Zlatić i Đ. Lazin, Krivično procesno pravo, Naučna knjiga, Beograd, 1986.
– M. Škulić, Krivično procesno pravo, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, 2009.
– M. Škulić, Komentar Zakonika o krivičnom postupku, Službeni glasnik, Beograd, 2011.
– M. Škulić, Osnovne novine u krivičnom procesnom pravu Srbije – Novi Zakonik o krivičnom postupku iz 2011. godine, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu, Centar za izdavaštvo i informisanje, Beograd, 2013.
– N. Srzentić, A. Stajić, Lj. Lazarević, Krivično pravo Jugoslavije, Savremena administracija, Beograd, 1995.
– Z. Stojanović, Krivično pravo – opšti deo, IP Justinijan, Beograd, 2004.
– Z. Stojanović, Krivično pravo – opšti deo, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu, Pravna knjiga, Beograd, 2013.
– Z. Stojanović, Komentar krivičnog zakonika, Službeni glasnik, treće dopunjeno izdanje, Beograd, 2009.
– M. Cetinić, Pravo privrednih prestupa, Dosije, Beograd 2002.
– Bilten Vrhovnog kasacionog suda, Beograd, br. 2/2011.