„JEDNAKOST ORUŽJA“ I NJEGOVA AFIRMACIJA U OKVIRU PRAVA NA OBRANU (Regionalni komparativni osvrt)
Autor/i: Dr sc. Tadija Bubalović,
Stranice: 135-162
UDK: 343.131.5(4)
DOI:
Apstrakt: Autor u radu polazi od činjenice da širi aspekt načela „jednakosti oružja“ čini okrivljenikovo pravo na obranu te da se postulat procesne ravnopravnosti okrivljenika s tužiteljem potpuno i cjelovito afirmira upravo u okviru njegova prava obrane. Polazna je, zapravo, teza autora da je načelo „jednakosti oružja“ konstitutivni element načela „pravičnog postupka“ u okviru kojega je jedino i moguća uspješna obrana okrivljenika u kaznenom postupku. U radu se dalje navodi da načelo „jednakosti oružja“ podrazumijeva nužno postojanje ravnoteže procesnih prava koja strankama omogućava ravnopravno predstavljanje, zastupanje i ostvarenje njihovih interesa u kaznenom postupku. Posebno se ukazuje da načelo „jednakosti oružja“ treba shvatiti kao „funkcionalno načelo“ prema kojem sudionici kaznenog postupka moraju imati jednake mogućnosti uticaja na njegov tok i ishod pri čemu se faktična nadmoć tužitelja nad okrivljenikom mora kompenzirati većim pravima obrane. Autor zaključno ističe da hrvatska zakonska rješenja, ali I bosanskohercegovačka i srpska, u tom području odgovaraju općeprihvaćenim međunarodnim pravnim standardima te dobroj praksi visokih domaćih i međunarodnih sudova iako bi za jednu potpuniju procjenu trebalo provesti opsežniju i dublju komparativnu analizu.
Ključne reči: pravo na obranu, pravični postupak, „jednakost oružja“, stranačka ravnopravnost
Reference:
- Ashworth, A., Human Rights, Serious Crime and Criminal Procedure, Sweet & Maxwell, London, 2002.
- Bassiouni, C., Human Rights in the Context of Criminal Justice, Duke Journal of Comparative & International Law, Spring, 1993.
- Bejatović, S., Krivično procesno pravo, Službeni glasnik, Beograd, 2008.
- Bejatović, S., Međunarodni pravni standardi u oblasti krivičnog procesnog zakonodavstva i način njihove implementacije u Zakonik o krivičnom postupku, Zbornik: „Zakonodavni postupak i kazneno zakonodavstvo“, Beograd, 2009.
- Bubalović, T., Pravni lijekovi u kaznenom postupovnom pravu, Rijeka, 2011.
- Bubalović, T., Pravo na pravični kazneni postupak prema međunarodnom pravu o ljudskim pravima, Pravna misao, Sarajevo, 9-10/2004.
- Corker, D. Young, D., Abuse of Process and Fairness in Criminal Proceedings, Butterworths, London Edinburgh Dublin, 2000.
- Drenški Lasan - J. Novak, - L. Valković, Pravni i praktični problemi dobre obrane okrivljenika, Hrvatski ljetopis za kazneno pravo i praksu, Zagreb, 2/2009, 521-541.
- Degan, V. Đ. - Pavišić, B., Međunarodno kazneno pravo, Rijeka, 2005.
- Delmas-Marty, M., Evolution du ministere public et principes directeurs du proces penal dans les democraties europeennes, Justices no 3, Janvier/Juin, 1996.
- \urđić, V., Krivično procesno pravo, Pravni fakultet Univerziteta u Nišu, 2011.
- Fourment, F., Procedure penale, Paradigme Publications universitaires, Orleans, 2003.
- Grubač, M., Načela krivičnog postupka i njihova transformacija, Jugoslovenska revija za krivično pravo i kriminologiju, 1-2/1995, Beograd, 1995.
- Focarelli, C., Equo processo e Convenzione europea dei diritti dell’uomo, Casa editrice dott. Antonio Milani, 2001.
- Henrion, H., L’egalite des armes “et“ le proces penal allemand, Nemesis Bruylant, 2003.
- Ilić, G., Krivično procesno zakonodavstvo Republike Srbije i standardi Evropske unije, Zbornik: „Krivično procesno zakonodavstvo Republike Srbije I standardi Evropske unije“, Beograd, 2010.
- Ivičević Karas, E., Načelo jednakosti oružja kao konstitutivni element prava na pravični kazneni postupak iz člana 6. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i temeljnih sloboda, Zbornik PFZ, 4-5/2007, 761-788.
- Ivičević Karas, E., Okrivljenikovo pravo da ispituje svjedoke optužbe u stadiju istrage kao važan aspekt načela jednakosti oružja stranaka u kaznenom postupku (u povodu presude Evropskog suda za ljudska prava u predmetu Kovač protiv Hrvatske), Hrvatski ljetopis za kazneno pravo i praksu, Zagreb, 2/2007.
- Ivičević Karas, E.- Kos, D ., Sudska kontrola optužnice, Zagreb, HLJKPP, 2/2011.
- Jekić, Z., Krivično procesno pravo, Beograd, 2003.
- Kobe, P., „Enakost orožja“ v kazenskem postopku in jugoslavensko kazensko procesno pravo, Zbornik znanstvenih razprav, let. XXXIII, Ljubljana, 1968.
- Krapac, D., Kazneno procesno pravo, knjiga I, Zagreb, 2007.
- Krapac, D., Načelo enakosti orožij strank v kazenskem postopku (Rezultati raziskave na preiskovalnem oddelku Okrožnega sodišta v Mariboru), u: Uveljavljanje novih institutov kazenskega materialnega in procesnega prava, Uradni list Republike Slovenije, Institut za kriminologijo pri Pravni fakulteti v Ljubljani, 2000.
- Krapac, D., Engleski kazneni postupak, Pravni fakultet u Zagrebu, 1995.
- Pavišić, B., Kazneno postupovno pravo, Rijeka, 2011.
- Pavišić, B., Kazneno pravo Vijeća Evrope, Izvori, komentari, praksa, Golden marketing - Tehnička knjiga, Zagreb, 2006.
- Pavišić, B., Komentar Zakona o kaznenom postupku, Rijeka, 2011.
- Pavišić, B. - Modly, D. - Veić, P., Kriminalistika, knjiga prva, 2006.
- Petrić, B., Priručnik za primenu Zakona o krivičnom postupku, Beograd, 1977.
- Pradel, J. - Corstens, G., Droit penal europeen, Dalloz, Paris, 2002.
- Roxin, C., Strafverfahrensrecht, C. H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung, Munchen, 1998.
- Sijerčić-Čolić, H., Krivično procesno pravo, knjiga I, Sarajevo, 2008.
- Sijerčić-Čolić, H., Krivično procesno pravo, knjiga II, Sarajevo, 2008.
- Simović, M., Krivično procesno pravo, Banja Luka, 2009.
- Simović M., Krivično procesno pravo II – posebni dio, Istočno Sarajevo, 2011.
- Simović, M., Novija praksa Ustavnog suda BiH iz oblasti krivičnog zakonodavstva i Evropska konvencija za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, Pravo i pravda, 1/2008.
- Schroeder, F. C., Strafprozessrecht, 2. Aufl., C. H. Beck, Muenchen, 1997.
- Soulier, G., L’egalite de parole, principe de la democratie et du proces penal, Presses Universitaires de France, 1992.
- Stevanović, Č. - Đurđić, V., Krivično procesno pravo – opšti deo, Pravni fakultet Univerziteta u Nišu, 2006.
- Spencer, J. R., The English system, u: European Criminal Procedures, ed. Delmas-Marty, M., Spencer, J. R., Cambridge University Press, 2004.
- Škulić, M., Krivično procesno pravo, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu, 2010.
- Trechsel, S., Human Rights in Criminal Proceedings, Oxford University Press, 2006.
- Vasiljević, T., Sistem krivičnog procesnog prava, Beograd, 1981.
- Zupančič, B. M., Kazneni postupak i njegove funkcije u državi izvornog liberalizma, Hrvatski ljetopis za kazneno pravo i praksu, Zagreb, 2/1995.
- Ustav Republike Hrvatske – pročišćeni tekst, Zagreb, 2011.
- Zakon o kaznenom postupku Republike Hrvatske, Narodne novine, 152/08, 76/09, 80/11, 121/11.
- Zakon o krivičnom postupku Bosne i Hercegovine, Službeni glasnik BiH, br. 3/03, 32/03, 36/03, 26/04, 63/04, 13/05, 48/05, 46/06, 76/06, 29/07, 32/07, 53/07, 76/07, 15/08, 58/08, 12/09, 16/09, 93/09.
- Zakon o krivičnom postupku Republike Srbije, „Sl. glasnik RS“, br. 46 od 2. VI 2006, 49/07, 122/08