Odmeravanje kazne i generalna prevencija
Author/s: Zoran Stojanović,
Pages: 9-19
UDK: 343.241
DOI: https://doi.org/10.47152/rkkp.62.2.1
Abstract: Rad se bavi pitanjem da li je prilikom odmeravanja kazne neophodno i opravdano da generalno-preventivna očekivanja budu neposredan osnov za odmeravanje kazne. Generalna prevencija bi trebalo da se ostvaruje pre svega prilikom propisivanja kazne. Primena krivičnog prava i kazne treba da pokaže da je pretnja kaznom ozbiljna. Međutim, nije neophodno da se utvrdi koja mera kazne je potrebna u konkretnom slučaju da bi se uticalo i na druge da ne vrše krivična dela. To nije ni moguće egzaktno utvrditi, već je dovoljna jedna opšta ocena, odnosno utisak suda o tome da se sa odmerenom kaznom može ostvarivati i generalna prevencija, kako ona negativna (tradicionalna) tako i ona pozitivna koja se sastoji u izražavanju društvene osude za krivično delo, jačanju morala i učvršćivanju obaveze poštovanja zakona. Dovoljno je da sud kaznu odmerava, kako kaže zakon, “imajući u vidu” svrhu kažnjavanja. Posebno se u radu ukazuje na neprihvatljivost strožeg kažnjavanja zbog očekivane generalne prevencije. Pri tome se ukazuje na značaj stavova koje je u tom pogledu u svojim radovima zauzimao Jovan Ćirić kome je ovaj rad i posvećen. The paper deals with the question of whether it is necessary and justified for general preventive expectations to be the immediate basis for sentencing. General prevention (deterrence) should be achieved primarily if not exclusively when prescribing the punishment. The application of criminal law and punishment should demonstrate that the threat of punishment is serious. However, it is not necessary to determine what measure of punishment is needed in a specific case in order to influence others not to commit criminal acts. It is not even possible to determine exactly, but a general assessment is sufficient, i.e. the court's impression that with a measured punishment, general prevention can be achieved, both negative (traditional) and positive, which consists in expressing social condemnation for a criminal offense, strengthening moral and strengthening the obligation to respect the law. It is sufficient for the court to determine the punishment, as the law says, "taking into account" the purpose of the punishment. In particular, the paper points out the unacceptability of stricter punishment due to the expected general prevention. At the same time, the importance of the positions taken in this respect in his works by Jovan Ćirić, to whom this work is dedicated, is pointed out.
Keywords: Generalna prevencija, odmeravanje kazne, egzemplarno kažnjavanje. General prevention, sentencing, exemplary punishment
References:
Ćirić, J. (2001) Društveni uticaji na kaznenu politiku sudova. Beograd: Vojnoizdavački zavod- Institut za uporedno pravo.
Ćirić, J. (2008) Objektivna odgovornost u krivičnom pravu. Beograd: Institut za uporedno parvo.
Ćirić, J. (2012) Egzemplarno kažnjavanje. Crimen, 1/2012. str. 21-38.
Czupryniak, R. (2012) Berücksichtigung generalpräventiver Gründe bei der Strafzumessung in Deutschland in Polen. Hamburg.
Fischer, Th. (2020) Strafgesetzbuch mit Nebengesetzen, 67. Auflage, München: C.H.Beck.
Hinterlehner, H. (2020) Differenzielle Abschreckbarkeit als Evidenzgrundlage negativer Generalprävention – Eine Bestandsaufnahme der kriminologischen Wissensbasis. Monatsschrift für Kriminologie und Strafrechtsreform, 103(3). 221–233.
Marinucci, G., Dolcini, E., Gatta, G. L. (2020) Manuale di Diritto Penale, Parte generale, Undicesima edizione, Milano.
Murphy, J. (1979) Marxism and Retribution. In: Murphy, Retribution, Justice, and Therapy. Dordrecht: Reidel.
Roxin, C., Greco, L. (2020) Strafrecht Allgemeiner Teil, Band I, 5. Auflage, München: C.H.Beck.
Stojanović, Z. (2011) Grgur Milovanović – professor Krivičnog prava i Krivičnog postupka, Crimen. 1/2011, str. 133-137.
Stojanović, Z. (2024) Komentar Krivičnog zakonika, 13. izmenjeno izdanje. Beograd: Službeni glasnik.
Stojanović, Z.(2023) Reforma krivičnog zakonodavstva – osnovne karakteristike i tendencije, u: Dve decenije reforme krivičnog zakonodavstva - iskustva i pouke, Srpsko udruženje za krivičnopravnu teoriju i praksu, Zlatibor-Beograd.