DUŽINA ZATVORSKE KAZNE I RECIDIVZAM
Author/s: dr Zoran Stevanović, Jasnima Igrački
Pages: 119-130
UDK: 343.238/.241
DOI:
Abstract: U radu je razmatrana problematika dugih kazni zatvora i njihov uticaj na recidivizam. Danas je recidivizam postao ozbiljan problem, jer se kreće i do 80% u velikom broju zemalja. U uslovima enormnog povećanja zatvorenika, zatvorski sistemi pokazuju ozbiljne probleme u očuvanju bezbednosti, kako zatvorenika tako i zatvorskog osoblja, u poštovanju ljudskih prava zatvorenika, u efikasnom sprovo|enju tretmanskih programa i sl. Tendencija širenja kriminaliteta izaziva, često, neracionalnu reakciju države i društva i često se pribegava sve oštrijoj kaznenoj politici, gde se zona inkriminisanog ponašanja proširuje a visina kazni zatvora se povećava. Na taj način se ulazi u tzv. „penalni populizam“, smatrajući da će na taj način da se smanji kriminal i recidivizam. Rezultati istraživanja pokazuju da sama kazna zatvora i dužina kazne zatvora ne utiču bitno na smanjenje kriminalnog recidivizma. Tako su Gendreau, Goggin i Cullen (1999) sproveli 50 istraživanja u kojima su ispitivali odnos dužine zatvorske kazne i stope povrata po izdržanoj kazni. Studijom je obuhvaćeno 300.000 zatvorenika koji su bili na izdržavanju kazne. Rezultati su pokazali da zatvorenici koji su izdržavali duže kazne, imaju blago povećan kriminalni recidivizam 2-3%, što je u suprotnosti s očekivanjima i teoretičara i praktičara da će duže zatvorske kazne u većem stepenu odvraćati zatvorenike od ponovnog vršenja krivičnih dela. Duge kazne zatvora ostavljaju znatno veće posledice na zatvorenika u socijalnoj, mentalnoj, fizičkoj i psihološkoj sferi, koje se posebno manifestuju posle izlaska iz zatvora. Zato se naučnici i praktičari zalažu za krajnje restriktivno izricanje dugih kazni zatvora i rešenje vide u alternativnim i vaninstitucionalnim kaznama i merama, gde je to moguće.
Keywords: kriminalitet, kazna zatvora, recidivizam, alternativne sakcije, penalni populizam, posledice zatvora
References:
- Blumenthal, H., (1999), Life line: Lifers helping lifers swim not sink. Lets’Talk, 24 (2).
- Bonta, J., & Gendreau, P., (1990), Reexamining the cruel and unusual punishment of prison life. In Flanagan, T. (Ed.), Long-term imprisonment: Policy, science and correctional practice London: Sage Publications.
- Correctional Service of Canada. (1998), Performance report for the period ending March 31, 1998. Ottawa: Supply and Services Canada.
- Donaldson, S., (1990), Prisons, jails, and reformatories ’On-line’. Available: http://www.ai.mit.edu/people/ellens/SPR/docs/prison-sex.html
- Brody, S., (2000), How effective are penal treatments? U: von Hirsch, A., Ashworth, A.(eds.): Principled sentencing: readings on theory and policy. Hart Publishing, Oxford.
- Cavadino, M., Dignan, J., (1997), The penal system: an introduction. Sage Publications Ltd, London.
- Duenkel, F., Snacken, S., (2001), Prisons in Europe - actual developments and problems in East and West. European society of criminology – first meeting,
Lausanne, Switzerland.
- Junger - Tas, J. (1994): Alternative sanctions: myth and reality. European Journal on Criminal Policy and Research, Vol.2, No.1.
- Martinson, R., (1974), What works? Questions and answers about prisin reform, Public Interest.
- Mrvić, N. (2007), Kriza zatvora,Vojnoizdavački zavod, Beograd.
- Lopez, Rey, (1960), Delatnost Ujedinjenih nacija na sprečavanju kriminaliteta i na polju postupanja sa izvršiocima krivičnih dela, Arhiv za pravne i društvene
nauke, Beograd.
- Milutinović, M. (1973), Kriminologija, Savremena administracija, Beograd.
- Konstatinović-Vilić, Kostić, M., (2006), Penologija, SVEN, Niš.
- Kovčo, I, (2001), Kazna zatvora – zašto i kuda? Hrvatski ljetopis za kazneno pravo i praksu (Zagreb), vol. 8, broj 2/2001.
- Ignjatović, Đ., (2006), Pravo izvršenja krivičnih sankcija, Pravni fakultet univerziteta u Beogradu, Beograd.
- Soković, S., (2006), Novo kazneno zakonodavstvo i međunarodni standardizabrana torture, mučenja, nehumani i ponižavajući postupci kažnjavanja, Novo
krivično zakonodavstvo: dileme i problemi u teoriji i praksi, Institut za kriminološka i sociološka istraživanja i Viša škola unutrašnjih poslova, Beograd.
- Žunić-Pavlović, V., (2004), Evaluacija u resocijalizaciji, Partenon, Beograd.
- Stakić, Đ., (1977), Neki problemi evaluacije metoda resocijalizacije, Jugoslovenska revija za kriminologiju i krivično pravo, br. 3, Beograd.
- Špadijer-Džidić, Ignjatović, I., Radovanović, D., (1975), Kriterijumi merenja uspešnosti resocijalizacije maloletnih delinkvenata, Zbornik Instituta za kriminološka i sociološka istraživanja, Beograd.
- Stevanović, Z., (2005), Kako novim zakonskim rešenjima unaprediti penalni sistem, Kazneno zakonodavstvo: progresivna ili regresivna rešenja, Institut za
kriminološka i sociološka istraživanja, Beograd.
- Stevanović, Z., (2010), Evaluacija tretmana u zatvorskom sistemu u Srbiji, Zbornik Instituta za kriminološka i sociološka istraživanja, Beograd.
- Stevanović, Z., (2009), Nove tendencije u upravljanju zatvorima, Revija za kriminologiju i krivično pravo, br. 2, Beograd.