PRIKRIVENI ISTRAŽITELJ I NJEGOV DOPRINOS EFIKASNOSTI OTKRIVANJA I DOKAZIVANJA KRIVIČNOG DJELA I UČINIOCA
Author/s: Velibor Bajačić,
Pages: 555-572
UDK: 343.985
343.123.12
351.746.2
DOI:
Abstract: U primjeni prikrivenog istražitelja postoje određene specifičnosti i objektivni problemi koji predstavljaju prepreku u njegovoj efikasnoj primjeni. U praksi su izraženi problemi organizacione i finansijske prirode, nedostatak tehničke opremljenosti, neobučenost kadrova i problem malih sredina u kojima bi bilio lako prepoznati prikrivenog istražitelja. Kada se govori o prikrivenom istražitelju potrebno je istaći da je upotreba ovog instituta opterećena složenošću i neizvesnošću, koja je determinisana njegovim specifičnostima i okolnostima u kojima se sprovodi. Ona predstavlja najsloženiju posebnu istražnu radnju, čija primjena iziskuje ispunjenje najviše uslova, neophodnih za ostvarenje svrhe njegovog određivanja (osiguranje dokaza, predmeta i tragova koji ukazuju na izvršenje krivičnog djela određenih lica, odnosno pripadnika kriminalne grupe i ispunjenje isto tako važnih uslova koji garantuju tajnost). Osim toga, primjena ove radnje traži zaštitu tjelesnog integriteta lica koje se pojavljuje u ulozi prikrivenog istražitelja. Specifičnosti i složenosti realizacije prikrivenog istražitelja, pored mnogobrojnih faza i aktivnosti i njihove povezanosti, posebno doprinosi i veliki broj tajnih djelatnosti, učesnika u realizaciji, i to kako neposrednih, tako i logističkih. Sve to jasno pokazuje koliko složenosti, neizvesnosti i problema donosi realizacija svakog kriminalističkog prikrivenog projekta, i zašto se on spontano i neorganizovano ne može odvijati na efikasan način. U radu ćemo se osvrnuti samo na neke specifičnosti i probleme koji se javljaju prilikom upotrebe posebne istražne mjere i radnje prikrivenog istražitelja.
Keywords: posebne istražne radnje, prikriveni istražitelj, krivično djelo, svjedok, dokazi
References:
- Ashworth, A., The Criminal process: An evaluative study, Oxford, Charendon Press, 1994.
- Andrson, E. E., The security dilemma and covert action: The Truman years’, Published in: „International Journal of Intelligence and Counterintelligence’’, Vol. 11, Issue 4, Winter, 1988.
- Babić, M., Marković I., Krivično pravo Opštp dio, Banja Luka, 2009.
- Bejatović, S., Krivičnoprocesna pitanja novih metoda otkrivanja i istrage krivičnih dela organizovanog kriminaliteta, Zbornik, Organizovani kriminalitet - stanje i mere zaštite, Beograd, 27-28. oktobar 2005.
- Bence Meszaros, Infiltration to Criminal otganiyation, Novi Sad Faculy of Law, Collected Paters, 2005., p. 246.
- Bošković,M., Organizovani kriminalitet i korupcija, Visoka škola unutrašnjih poslova, Banja Luka, 2004.
- Vanook, J., Going undercover, Secrets and Sound Advice officer, 1996.
- Gross, H., Criminal Psychology: a manual for judges, and students, Montelair, New Jersey, Patterson Smith, 1968.
- Davies, P., A Critical Look at Britain’s Spy Machinery, Published in: Studies in Intelligence, Brunel Univrsity, UK, 2006.
- Đorđević, O., Leksikon bezbednosti, Partizanska knjiga, Beograd, 1986.
- Jacques Shore, „Intelligence Oversight and Review in Canada’’, Published in: International Journal of Intelligence and Counterintelligence, Vol. 19, No. 3, Fall, 2006.
- Joubert, C., National and International aspects of Undercover policing, The Police journal, 1995.
- Lazarević, Lj., Komentar krivičnog zakona Republike Srbije, Savremena administracija, Beograd, 2006.
- Lazin, Đ.,: Prikriveni islednik u krivičnom postupku, Pravni život broj 9/2004str. 497.
- Marinković, D., Specijalne istražne tehnike – pojam, osnovi primjene i rješenja u zakonodavstvu Crne Gore, Perjanik, Podgorica, br. 14-15, 2007.
- Matovski, N., Specijalni istražni merki vo suzbijanjeto na organiziraniot kriminalitet, komparativni pregled, Makedonska revija za kazneno pravo i kriminologija, god. 3, broj 1-2, 1996.
- Miletić, C., Prikriveni islednik kao sredstvo normativnog reagovanja protiv organizovanog kriminala, Organizovani kriminalitet, Zbornik, Policijska akademija, Beograd, 2005, str. 270-271.
- Moore, D., Kriyan, L., & Moore, E., Evaluating Intelligence: A Competency Model, Published in: ’International Journal of Intelligence and Counterintelligence, Vol. 18., No. 2., Summer, 2005.
- Pena, U., Šikman, M., Saradnja policije i tužilaštva u suzbijanju kriminalitrta, Zbornik radova „Sprečavanje i suzbijanje savremenih oblika kriminalitrta – III’’, Beograd, 2008.
- Rap, B., Deep Cover, PoliceInteligence O perations, Colorado80306 USA, 1989, r. 159
- Simonović, B., Kriminalistika, Pravni fakultet u Kragujevcu, Institut za pravne i društvene nauke, Kragujevac, 2004.
- Rudner, M., Using Financial Intelligence Against the Funding of Terrorisam, Published in: ’International Journal of Intelligence and Counterintelligence, Vol. 19., No. 1., Spring, 2006.
- Sačić, Željko, Suzbijanje organizovanog kriminaliteta u Republici Hrvatskoj.
- Halilović, K., Prikriveni istražitelj pravno-kriminalistički pristup, Fakultet kriminalističkih nauka, Sarajevo, 2005.
- Tatjana L., Posebnosti krivičnog postupka za organizovaini kriminal, terorizam i korupciju, Novi Sad.
- Škulić, M., Komentar zakonika o krivičnom postupku, Službeni glasnik, Beograd, 2007.
- Škulić, M., Zakonsko rešenje i neka sporna pitanja, Bezbednost, časopis Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srbije, Beograd, 3/ 2005, str. 387.
Zakoni i drugi akti
- Zakon o krivičnom postupku Republike Srpske-Prečišćeni tekst („Službeni glasnik Rpublike Srpske“, broj 100/09).
- Drugostepena presuda Suda BiH u slučaju Ramić Siniša i drugi broj: X-KŽ- 07/329 od 10.07.2008.
- Odluka Vrhovnog suda Republike Hrvatske Kž-172/2001.
- Odluka Vrhovnog suda Republike Hrvatske Kž-222/01, od 11. 04. 2001.
- UNITED NATIONS Office on Drugs and crime, EWG Special Investigative Theniques UNODC Vienna, 22-24. avgust 2005., Završne preporuke o kontrolisanim
isporukama i prikrivenim operacijama.
- Priručnik za kreiranje politike prikrivenih operacija koji je donijela kancelarija za droge i kriminal pri Ujedinjenim nacijama (V, 4-5971989).