NAČELO ISTINE U KRIVIČNOM POSTUPKU – IZMEĐU NEGIRANJA I POTREBE
Autor/i: Strahinja Davidov,
Stranice: 573-587
UDK: 343.131.8
DOI:
Apstrakt: Angloameričke procesne ideje, primećuje autor, natopile su tlo kontinentalnoevropskog pravnog područja i uslovile eroziju tradicionalnih procesnih vrednosti, pre svega načela istine i iz njega izvedenog pravila o odgovornosti suda za utvrđeno činjenično stanje. Ne sporeći da su odstupanja od nekad vrhovnog načela nužna i da su teškoće verne reprodukcije prošlosti znatne, autor zauzima kritički stav prema tekućem procesu degradiranja težnji da se kriminalni događaj pravilno (istinito) rekonstruiše u postupku. U takvom raspoloženju se dalje zaključuje da aktivan položaj suda u istraživanju istine o činjenicama iziskuju kako osobena priroda krivičnog spora, tako i breme odgovornosti za pravilnost donete odluke. Takođe se nagoveštava da agilnost suda u izvođenju dokaza donosi i određene epistemološke prednosti. U nastavku rada se ukazuje na potencijalne rizike nekritičkog preuzimanja tuđih procesnih rešenja i ističu slabe strane bipolarne procesne organizacije koja podrazumeva apsolutnu dominaciju stranaka u izvođenju dokaza. U kontekstu toga, autor ističe skepsu da se evidentni problemi mešovitog krivičnog postupka mogu rešiti transplatacijom anglo-američkih formi postupanja i iznosi uverenje da građenje boljeg postupka treba početi na postojećim temeljima. Stara Evropa nema razloga da se stidi svoje blagonaklonosti prema istini.
Ključne reči: krivični postupak, načelo istine, činjenično stanje, dokazi
Reference:
- Bayer, V., Teorija krivičnog postupka FNR Jugoslavije, prva knjiga, Nakladni zavod Hrvatske, Zagreb, 1950.
- Damaška, M., Sudbina anglo. američkih ideja u Italiji, Hrvatski ljetopis za kazneno pravo i praksu, br. 1/2006.
- Damaška, M., O nekim učincima stranački oblikovanog pripremnog postupka, Hrvatski ljetopis za kazneno pravo i praksu, br. 1/2007.
- Damaška, M., O miješanju akuzatornih i inkvizitornih procesnih formi, Hrvatski ljetopis za kazneno pravo i praksu, br.2/1997.
- Damaška, M., Dokazno pravo u kaznenom postupku: opis novih tendencija, Pravni fakultet u Zagrebu, 2001,
- Hefe, O., Pravda: Filozofski uvod, Akademska knjiga, Novi Sad,2008.
- Grubiša, M., Činjenično stanje u krivičnom postupku, Informator, Zagreb, 1980.
- Grubač, M., Načela krivičnog postupka i njihova transformacija, Zbornik Matice srpske za društvene nauke, br. 97, 1994.
- Grubač, M., Postoje li uslovi za primenu Novog Zakonika o krivičnom postupku, Branič, br. 1-2, 2006.
- Grubač, M., Novi Zakonik o krivičnom postupku Ruske Federacije, Glasnik AKV, br.5-6, 2003.
- Đurđić, V., Načelo pravičnog postupka, Revija za kriminologiju i krivično pravo, br. 3/2006.
- Đurđić, V., U susret reformi krivičnog pravosuđa, Zbornik radova Pravnog fakulteta u Nišu, Niš, 2008.
- Krapac, D., Kazneno procesno pravo, Knjiga prva: Institucije, Narodne novine, Zagreb, 2010.
- Luhman, N., Legitimacija kroz proceduru, Naprijed, Zagreb, 1992.
- Manhajm, K., Ideologija i utopija, Nolit, Beograd, 1978.
- Santayana, G., Scepticism and Animal Faith, New York, 1923.
- Tadić, Filozofija prava, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1996