KAZNA DOŽIVOTNOG ZATVORA U EVROPSKOM SISTEMU ZA ZAŠTITU LJUDSKIH PRAVA
Author/s: prof. dr Nezir Pivić, Lejla Zilić-Čurić
Pages: 159-171
UDK: 343.261(4)
DOI: doi.org/10.47152/rkkp.59.1.6
Abstract: Izricanje kazne doživotnog zatvora nije u suprotnosti sa ljudskim pravima popisanim Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Međutim, izrečena kazna doživotnog zatvora i sistem njenog provođenja moraju ispunjavati određene standarde da bi bili kompatibilni sa zahtjevima iz člana 3. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Predmet našeg istraživanja jesu upravo navedeni standardi koje države ugovornice imaju poštovati u pogledu provođenja kazne doživotnog zatvora. Uvod u predmet istraživanja dat je u obliku penološkog osvrta na kaznu doživotnog zatvora kao i prikaza međunarodnopravnih standarda uspostavljenih pod okriljem Ujedinjenih Nacija i Vijeća Evrope koji se odnose na izricanje i provođenje kazne doživotnog zatvora. Centralni dio rada predstavlja istraživanje sudske prakse Evropskog suda za ljudska prava, koja se odnosi na kaznu doživotnog zatvora. U tom kontekstu, centralni dio rada tretira pitanje odnosa kazne doživotnog zatvora i apsolutno zaštićenog ljudskog prava na zabranu mučenja te pitanje slobodnog polja procjene država članica Vijeća Evrope kod propisivanja mehanizma revizije kazne doživotnog zatvora. Namjera autora usmjerena je u pravcu analize strasburške sudske prakse u pitanjima kompatibilnosti kazne doživotnog zatvora sa zahtjevima iz člana 3. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda te prikaz standarda koje je iznjedrila strasburška sudska praksa u pogledu provođenja i mehanizma revizije kazne doživotnog zatvora.
Keywords: kazna doživotnog zatvora, revizija kazne, slobodno polje procjene, zabrana mučenja.
References:
– Dimitrijević V. i ostali (2007) Međunarodno pravo ljudskih prava. Beograd: Beogradski centar za ljudska prava
– Enciklopedija Međunarodnog prava (1995) Nijmegen: Max Planc Institut za Komparativno i Međunarodno pravo, Rudolf Bernhardt.
– Gewirth A. (1984) Human Rights: Essays on Justification and Application, Chicago: University of Chicago Press
– Mlađenović-Kupčević R. (1972) Osnovi Penologije. Sarajevo: Pravni fakultet Univerziteta u Sarajevu.
– Murdoch, J., Jiricka, V. (2016) Borba protiv zlostavljanja u zatvorima, Priručnik za zatvorske službenike sa naglaskom na prevenciji zlostavljanja u zatvorima. Strazbur: Vijeće Evrope.
– Petrović B., Jovašević, D. (2006) Izvršno krivično/kazneno pravo. Sarajevo: Pravni fakultet Univerziteta u Sarajevu.
– Wallace R., Martin-Ortega O. (2016). Međunarodno pravo (Izdanje 8). London: Sweet ve Maxwell, Thomson Reuters
Međunarodni pravni akti:
– Evropska konvencija o sprječavanju mučenja i neljudskog ili ponižavajućeg postupanja i kažnjavanja
– Evropska konvencija za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda
– Fakultativni protokol uz Konvenciju protiv mučenja i drugih okrutnih, neljudskih ili ponižavajućih postupaka ili kažnjavanja
– Konvencija protiv mučenja i drugih okrutnih, neljudskih ili ponižavajućih postupaka ili kažnjavanja
– Međunarodni pakt o građanskim i političkim pravima
– Načela medicinske etike za zdravstveno osoblje, posebno liječnike za zaštitu zatvorenika i pritvorenika protiv mučenja i ostalih nehumanih ili ponižavajućih
kažnjavanja i postupanja
– Skup načela za zaštitu svih osoba u bilo kojem obliku pritvora ili zatvora,
– Standardna minimalna pravila Ujedinjenih nacija za postupanje sa zatvorenicima (Mendelina pravila),
– Temeljna načela za postupanje sa zatvorenicima
– Univerzalna deklaracija o ljudskim pravima
Sudska praksa
– Matiošaitis et al protiv Litvanije, App. No, 22662/13, 51059/13, 58823/13, 59692/13, 59700/13, 60115/13, 69425/13 and 72824/13, presuda od 23.8.2017.
godine.
– Kafkaris protiv Kipra, App No. 21906/04, presuda od 12.2.2008. godine, para 98.
– Petukhov protiv Ukrajine, App no. 43374/02, presuda od 21.10.2010. godine
– Torkloy protiv Mađarske, App. No. 4413/06, presuda od 5.4.2011.
– Vinter et al. protiv Ujedinjenog Kraljevstva, App. No 66069/09, 130/10 i 3896/10, presuda od 9.7.2013. godina
– Laszlo Magyar protiv Mađarske, App. No 73593/10, presuda od 20.5.2014. godine.‚‚