NAČELO MATERIJALNE ISTINE U KRIVIČNOM POSTUPKU
Author/s: Dr sc. Hajrija Sijeričić-Čolić,
Pages: 103-133
UDK: 343.131.8
DOI:
Abstract: Okosnicu ovog rada čine dva pitanja: da li načelo istine napušta krivično procesno zakonodavstvo u državama koje su nastale gašenjem SFRJ i da li inkviziciona maksima „blijedi” sve više u dokaznom postupku na glavnom pretresu u tim pravnim sistemima? Izlaganja su usmjerena na analizu normativnog okvira za određene procesne ustanove koje se dovode u vezu s dva prethodno postavljena pitanja. Tako se u radu obrađuje pozicija načela istine u procesnom zakonu (zakoniku), rukovođenje glavnim pretresom u smislu dužnosti suda, priznanje optuženog, rasponi načela kontradiktornosti i inkvizicione maksime. Autor je uzeo u obzir procesna zakonodavstva u Bosni i Hercegovini, Crnoj Gori, Hrvatskoj, Makedoniji, Sloveniji i Srbiji. Rad ne predstavlja evidenciju dostignutih saznanja o utvrđivanju istine u krivičnom postupku, jer takvo nešto nije ni moguće, i zato je izbor pitanja o kojima se piše sveden u određene okvire. U zaključku se iznose doktrinarna zapažanja o tome koje sve opasnosti nosi pasivan položaj suda u dokaznom postupku na glavnom pretresu i zalaganje da širenje načela kontradiktornosti ne bude nauštrb načela utvrđivanja istine I donošenje pravilne i zakonite odluke.
Keywords: utvrđivanje istine, načelo kontradiktornosti, inkviziciona maksima, zakonodavne reforme, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Hrvatska, Makedonija, Slovenija, Srbija
References:
- Bajović, V., Načelo utvrđivanja materijalne istine, Pravni život: časopis za pravnu teoriju i praksu. Tematski broj – pravo i prostor. (2010) 9, tom I, str. 657- 668.
- Bayer, V., Kazneno procesno pravo – odabrana poglavlja, knjiga I, Uvod u teoriju kaznenog procesnog prava, priredio D. Krapac, Zagreb, 1995.
- Bubalović, T., Novi koncept i nova zakonska rješenja u Zakonu o kaznenom postupku Republike Hrvatske od 15. 12. 2008. godine. Anali Pravnog fakulteta Univerziteta u Zenici 3 (2010) 6, str. 7-35.
- Damaška, M. R., The faces of justice and state authority. A comparative approach to the legal process. New Haven and London, 1986.
- Damaška, M., Dokazno pravo u kaznenom postupku: oris novih tendencija (predavanja na poslijediplomskom studiju iz kaznenopravnih znanosti na Pravnom fakultetu u Zagrebu, 5, 6, i 7. lipnja 2001), Zagreb, 2001.
- Dežman, Z., Erbežnik, A., Kazensko procesno pravo Republike Slovenije, Ljubljana, 2003.
- Đurđević, Z., Suvremeni razvoj hrvatskoga kaznenog procesnog prava s posebnim osvrtom na novelu ZKP iz 2011. Hrvatski ljetopis za kazneno pravo i praksu 18 (2011) 2, str. 311-357.
- Feeney, F., Herrmann, J., One case – two systems. A comparative view of American and German criminal justice. Transnational publishers, 2005.
- Fišer, Z., Gorkič, P., Jelenič Novak, M., Šugman Stubbs, K., Mnenje k predlogu zakona o spremembah in dopolnitvah ZKP-K (neobjavljeno), 2010, str. 1-16.
- Fletcher, G., The Grammar of Criminal Law, Oxford, 2007.
- Grubač, M., Krivično procesno pravo, četvrto izmenjeno i dopunjeno izdanje, Beograd, 2006.
- Grubiša, M., ^injenično stanje u krivičnom postupku, drugo, dopunjeno i izmijenjeno izdanje, Zagreb, 1980.
- Ilić, G., Škulić, M., Stranputice novog krivičnog postupka, Politika, elektronsko izdanje od 21. 5. 2012.
- Ilić, M., Krivično procesno pravo, drugo izmijenjeno i dopunjeno izdanje, priredila H. Sijerčić-Čolić, Sarajevo, 2001.
- Jekić, Z., Dokazi i istina u krivičnom postupku, Beograd, 1989.
- Kalajdžiev, G., Glavna pitanja reformi kaznenog postupka u Makedoniji I regionu. U: Pravni sistem i društvena kriza, Zbornik radova, Druga sveska, Priština, Kosovska Mitrovica, 2011, str. 345-362.
- Kalajdžiev, G., Lažetić-Bužarovska, G., Zakono za krivičnata postapka so stručen osvrt vrz sistemot na kaznenata postapka voveden so Zakonot za krivičnata postapka od 2010 godina. Konvencija za zaštitata na človekovite prava i osnovnite slobodi. Ustav na Republika Makedonija. Zakon za megunarodna sorabotka vo krivičnata materija, Skopje, 2011.
- Kalajdžiev, G., Buzarovska, G., Ključne novine u Zakonu o krivičnom postupku Republike Makedonije. U: Đorđe Ignjatović (ur.). Stanje kriminaliteta u Srbiji I pravna sredstva reagovanja, III deo, Beograd, 2009, str. 349-367.
- Knežević, S., Osnovna načela krivičnog procesnog prava, Niš, 2012.
- Krapac, D., Reforma mješovitog kaznenog postupka: potpuna zamjena procesnog modela ili preinaka prethodnog postupka u stranački oblikovano postupanje? Zbornik na trudovi na Pravniot fakultet “Justinijan Prvi” vo Skopje/Zbornik radova Pravnog fakulteta u Zagrebu. Skopje – Zagreb, 2007, str. 177–198.
- Matovski, N., Lažetić.Bužarovska, G., Kalajdžijev, G., Kazneno procesno pravo, vtoro izmeneto i dopolneto izdanie, Skopje, 2011.
- Munda, A., Dokazne prepovedi v jugoslovanski kazenski zakonodaji, Zbornik znanstvenih razprav, 1956, str. 123-141.
- Načela za izradu Zakonika o kaznenom postupku Republike Hrvatske, 2007. www.vlada.hr/hr/content/download/10410/107223/file/220-08.pdf
- Obrazloženje Nacrta Zakona o kaznenom postupku Republike Hrvatske (neobjavljeno), 1997.
- Obrazloženje Zakonika o krivičnom postupku Crne Gore (neobjavljeno), 2009.
- Pavišić, B., Komentar Zakona o kaznenom postupku, Rijeka, 2011.
- Predlog zakona o spremembah in dopolnitvah zakona o kazenskem postopku Republike Slovenije (neobjavljeno), 2010.
- Pavišić, B., Komentar Zakona o kaznenom postupku, 4. izdanje, Rijeka, 2003.
- Prijedlog Zakona o kaznenom postupku Republike Hrvatske, 2008, dostupno na stranici Vlade Republike Hrvatske.
- Radulović, D., Krivično procesno pravo, drugo izmijenjeno i dopunjeno izdanje, Podgorica, 2009.
- Sijerčić-Čolić, H., Krivično procesno pravo, knjiga I, Krivičnoprocesni subjekti I krivičnoprocesne radnje, drugo izmijenjeno i dopunjeno izdanje, Sarajevo, 2008.
- Sijerčić-Čolić, H., Krivično procesno pravo, knjiga II, Tok redovnog krivičnog postupka i posebni postupci, drugo izmijenjeno i dopunjeno izdanje, Sarajevo, 2008.
- Sijerčić-Čolić, H., Akuzatorske i inkvizitorske forme u krivičnom procesnom pravu u Bosni i Hercegovini, Pravo i pravda 4 (2005) 1, str. 181-213.
- Sijerčić-Čolić, H., Hadžiomeragić, M., Jurčević, M., Kaurinović, D., Simović, M., Komentari zakona o krivičnom/kaznenom postupku u Bosni i Hercegovini, Sarajevo, 2005.
- Simović, M. N., Krivično procesno pravo. Uvod i opšti dio, drugo izmijenjeno I dopunjeno izdanje, Bihać, 2009.
- Simović, M. N., Simović, V. M., Krivično procesno pravo II (Krivično procesno pravo – Posebni dio), drugo izdanje (izmijenjeno i dopunjeno), Istočno Sarajevo, 2011.
- Stevanović, Č., Đurđić, V., Krivično procesno pravo, opšti deo, Niš, 2006.
- Škulić, M., Ilić, G., Novi Zakonik o krivičnom postupku Srbije – Reforma u stilu ’jedan korak napred, dva koraka nazad’, Beograd, 2012.
- Škulić, M., Komentar Zakonika o krivičnom postupku, Beograd, 2007.
- Tomašević, G., Kazneno procesno pravo, opći dio, Temeljni pojmovi, II izmijenjeno i dopunjeno izdanje, Split, 2011.
- Turudić, I., Dokazne radnje – novine u postupku utvrđivanja činjenica u raspravi, Hrvatski ljetopis za kazneno pravo i praksu 15 (2008) 2, str. 879-887.
- Vasiljević, T., Grubač, M., Komentar Zakonika o krivičnom postupku, deseto izmenjeno i dopunjeno izdanje, Beograd, 2005.
- Vasiljević, T., Sistem krivičnog procesnog prava SFRJ, treće izmenjeno i dopunjeno izdanje, Beograd, 1981.
- Weigend, T., Is the criminal process about truth?: a German perspective. Harvard Journal of Law & Public Policy 26 (2003) 1, str. 157-173.
- Zakonik o krivičnom postupku: prečišćeni tekst (gl. i od. ur. Momčilo Vujošević), Podgorica, 2010.
- Zbirka zakona iz kaznenog procesnog prava. Ur. Zlata Đurđević. Pripremili: Zlata Đurđević et al. Zagreb, 2011.