NASILJE U PORODICI U SRBIJI: UČINIOCI, ŽRTVE I DRUŠTVENA REAKCIJA
Author/s: Prof. dr Slađana Jovanović,
Pages: 245-263
UDK: 343.54/.55
343.62
343.211.6(497.11)
DOI:
Abstract: Rad je posvećen karakteristikama učinilaca i žrtava ovog krivičnog dela, specifičnostima konteksa u kome se dešava ova vrsta nasilja i društvene reakcije na njega. Kao ilustracija korišćeni su rezultati najnovijih istraživanja (kriminološke i viktimološke dimenzije pojave, kao i pravosudne prakse) sprovedena u Srbiji i svetu. Kao najrizičnija prepoznata je partnerska relacija (u kojoj su najčešće žrtve žene), ali je konstatovan i porast nasilja koja vrše deca prema roditeljima, kao i zanemarenost starih kao žrtava nasilja. Predstavljene su i najvažnije karakteristike aktuelnog društvenog (pravnog) odgovora na nasilje u porodici, sa ukazivanjem na nedostatke i mogućnosti unapređenja.
Keywords: nasilje u porodici, partnersko nasilje, nasilje nad ženama, društvena reakcija.
References:
- Babović, M., Ginić, K., Vuković, O., Mapiranje porodičnog nasilja prema ženama u Centralnoj Srbiji, Projekat „Borba protiv seksualnog i rodno zasnovanog nasilja“, Uprava za rodnu ravnopravnost, Ministarstvo rada i socijalne politike, Beograd, 2010.
- Banjanin-Đuričić, N., Udarac po duši: sociološka studija zlostavljanja dece u porodici, Institut za kriminološka i sociološka istraživanja, Jugoslovenski centar za prava deteta, Beograd, 1998.
- Gilligan, J., Violence, Vintage Books, New York, 1997.
- Ignjatović, Đ., Kriminologija, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu, 2010.
- Jovanović, S., Pravna zaštita od nasilja u porodici, Institut za kriminološka i sociološka istraživanja, Beograd, 2010, str. 245–256.
- Jovanović, S., Lukić, M., „Tretman nasilnika“, Socijalna misao, br. 1-3, 1999, str. 25–38.
- Kaufman, M., „The Costruction of Masculinity and the Triad of Men’s Violence“, u: J. Schiffman, L., O’Toole (ur.), Gender Violence: Interdisciplinary Perspectives, New York University Press, New York, 1997.
- Knežić, B., „Muškarci – žrtve nasilja u porodici“, Pravni život, 10/2010, str. 217– 226.
- Konstantinović-Vilić, S., Petrušić, N., „Instrumenti pravne zaštite od nasilja u porodici u Srbiji: funkcionisanje, efikasnost i nedostaci“, u: V. Nikolić-Ristanović, S., Ćopić (ur.), Prava žrtava i EU: izazovi pružanja pomoći žrtvama, Viktimološko društvo Srbije, Prometej, Beograd, 2011, str. 69–85.
- Konstantinović-Vilić, S., Petrušić, N., Krivično delo nasilja u porodici: pravna praksa u Republici Srbiji, ženski istračivački centar za edukaciju i komunikaciju, Niš, 2004.
- Konstantinović-Vilić, S., Petrušić, N., Krivično delo nasilja u porodici:aktuelna pravosudna praksa u Beogradu i Nišu, Autonomni ženski centar, Beograd, 2007.
- Kostić, M., Viktimitet starih ljudi, Pravni fakultet Univerziteta u Nišu, Socijalna Misao, Beograd, Niš, 2010.
- Kovačević, B. Kecman, „Ličnost i nasilnički kriminalitet“, Revija za kriminologiju i krivično pravo, br. 3, 2007, str. 151–168.
- Lenz, H. J., Puchert, R., „Violence within the family: men as victims“ u: Council of Europe, Violence within the family: the place and role of men, 2005, str. 17–26.
- Logar, R., Austrijski model intervencije u slučajevima nasilja u porodici, Autonomni ženski centar, Beograd, 2007.
- Nikolić-Ristanović, V. (ur.), Nasilje u porodici u Vojvodini, Pokrajinski sekretarijat za rad, zapošljavanje i ravnopravnost polova, Novi Sad, 2010.
- Petrušić, N., Konstantinović-Vilić, S., Porodičnopravna zaštita od nasilja u porodici u praksi sudova u Beogradu, Autonomni ženski centar, ženski istraživački centar za edukaciju i komunikaciju, Beograd, Niš, 2008.
- Pincus, F. L., „Discrimination comes in many forms: individual, institutional, and structural“, u: M., Adams,W., Blumenfeld, R., Castaneda i dr., Readings for Diversity and Social Justice, Routledge, New York, 2000.
- Stark, E., „Faliure to Protect: Unrevealing ’The Battered Mother’s Dilemma’“, Western State Law Review, br. 29, 1999–2000.
- Stevković, Lj., Dimitrijević, J., „Viktimizacija starih u institucionalnom i porodičnom okruženju“, u: V., Nikolić-Ristanović, S., Čopić (ur.), Prava žrtava i EU: izazovi pružanja pomoći žrtvama, Viktimološko društvo Srbije, Prometej, Beograd, 2011, str. 335–352.
- United Nations Secretary-General’s Study on Violence against Children website: Violence against children in the home and family, 2006, str. 8, http://www.violencestudy.org/r27.
- WHO, World Report on Violence and Health, Geneve, 2002,http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/world_report/en/index.html.
- WHO, Multy-Country Study on Women’s Health and Domestic Violence against Women, 2005, http://www.who.int/gender/violence/who_multicountry_study/summary_report/chapter2/en/index.html.
Međunarodni i domaći dokumenti i zakonski tekstovi
- Council of Europe Convention on Preventing and Combating Violence against Women and Domestic Violence, CETS No. 210. na:
http://conventions.coe.int/Treaty/Commun/QueVoulezVous.asp?NT=210&CM=1&CL=ENG
- Krivični zakonik, „Službeni glasnik RS“, br. 85/2005, 88/2005 – ispr., 107/2005-ispr., 72/2009, 111/2009.
- Nacrt Zakonika o krivičnom postupku (radna verzija od 14. 9. 2010): http://www.mpravde.gov.rs/images/zkp2010sep15(1).pdf.
- Porodični zakon, „Službeni glasnik RS“, br. 18/2005.
- Vlada RS, Nacionalna strategija o starenju, „Službeni glasnik RS“, br. 76/2006.
- Vlada RS, Nacionalna strategija za prevenciju i zaštitu dece od nasilja, „Službeni glasnik RS“, br. 122/2008.
- Vlada RS, Nacionalna strategija za sprečavanje i suzbijanje nasilja nad ženama u porodici i u partnerskim odnosima, http://www.srbija.gov.rs/vesti/dokumenti_sekcija.php?id=45678.
- Zakon o izmenama i dopunama Zakona o izvršenju krivičnih sankcija, „Službeni glasnik RS“, br. 31/201.
- Zakon o izmjenama i dopunama Kaznenog zakonika RH, „Narodne novine“, br. 71/2006.
- Zakonik o krivičnom postupku, „Službeni list SRJ“, br. 70/2001 i 68/2002 i „Sl. glasnik RS“, br. 58/2004, 85/2005, 115/2005, 85/2005 – dr. zakon, 49/2007,
20/2009 – dr. zakon, 72/2009 i 76/2010;
- Zakonik o krivičnom postupku, „Sl. glasnik RS“, br. 46/2006.
- Zakon o maloletnim učiniocima krivičnih dela i krivičnopravnoj zaštiti malolentih lica, „Službeni glasnik RS“, br. 85/2005.