SPECIJALIZACIJA SUBJEKATA KAO FAKTOR SUPROTSTAVLJANJA ORGANIZOVANOM KRIMINALITETU
Autor/i: Doc. dr Mile Šikman,
Stranice: 197-216
UDK: 343.85:343.9.02
343.123.12
DOI:
Apstrakt: Krivičnoprocesni subjekti suprotstavljanja organizovanom kriminalitetu predstavljaju one državne organe za sprovođenje zakona, koji su, pored ostalog, nadležni i za suprotstavljanje organizovanom kriminalitetu, ili su pak specijalizovani za suzbijanje organizovanog kriminaliteta. Modeli suprotstavljanja organizovanom kriminalitetu su različiti, ali su najzastupljeniji oni modeli koje karakteriše izgradnja specijalizovanih agencija za sprovođenje zakona, odnosno za kontrolu, istragu i otkrivanje krivičnih djela organizovanog kriminaliteta. Ove specijalizovane agencije (sudska, tužilačka i policijska specijalizacija) primenjuju posebne metode i sredstva, u posebnim krivičnim postupcima, u cilju efikasne istrage i dokazivanja organizovanog kriminaliteta. Specijalizacija agencija za sprovođenje zakona u cilju suprotstavljanja organizovanom kriminalitetu, analogna je insistiranju na primeni specijalnih istražnih tehnika u otkrivanju i istrazi krivičnih dela organizovanog kriminaliteta, te iz tog razloga predstavlja preporuku u tom pravcu. Specijalizovane agencije za sprovođenje zakona u suprotstavljanju organizovanom kriminalitetu, uopšteno, upotrebljavaju dugoročan pristup organizovanom kriminalitetu. Istrage organizovanog kriminaliteta su više proaktivne prirode, zasnovane na obaveštajnim podacima i analizama kriminalnih aktivnosti koje vrše pripadnici kriminalnih organizacija. Kao takve, specijalizovane agencije za sprovođenje zakona otkrivaju i gone slučajeve organizovanog kriminaliteta koji su organizacijski i tehnološki kompleksniji i imaju za to potrebne ljudske, materijalne i druge resurse. Takođe, specijalizovane agencije za sprovođenje zakona u suprotstavljanju organizovanom kriminalitetu su nosioci međunarodne saradnje u suzbijanju transnacionalnog organizovanog kriminaliteta. Pored navedenog, u poslednje vrijeme, ovaj pristup se širi u pravcu podrška specijalizovanim agencijama za sprovođenje zakona od strane agencija koje nisu nadležne za sprovođenje zakona u smislu suprotstavljanja organizovanom kriminalitetu. Navedeno, podrazumeva uključivanje drugih državnih organa (poreskih, inspekcijskih, obaveštajnih, itd.) koji bi se uključivale u suzbijanje organizovanog kriminaliteta pružanjem adekvatne podrške agencijama za sprovođenje zakona u suprotstavljanju organizovanom kriminalitetu. Pored pozitivnih, navedeni pristup ima i negativnih implikacija, što je i predmet ovog rada.
Ključne reči: subjekti suzbijanja organizovanog kriminaliteta, specijalizacija, policija, tužilaštvo, sudstvo
Reference:
– Bonis, A. (2014). Analyzing Organized Crime. The global initiative against organized crime, Edition 12. Dostupno putem interneta: h t t p : / / w w w . g l o b a l i n i t i a t i v e . n e t / d o w n l o a d / g l o b a l -
i n i t i a t i v e / A n a l y z i n g % 2 0 O r g a n i z e d % 2 0 C r i m e % 2 0 -%20%20June%202014.pdf, pristupljeno 14.04.2015.
– Bureau of Alcohol, Tobacco, Firearms and Explosives – ATF. Dostupno putem interneta: https://www.atf.gov/, pristupljeno 14.04.2015.
– Direzione nazionale antimafia. Dostupno puntem interneta: http://www.giustizia.it/giustizia/it/mg_2_10_1.wp, pristupljeno 09.04.2015.
– Direzione Investigativa Antimafia. Dostupno putem interneta: http://www1.interno.gov.it/dip_ps/dia/page/istituzioni.html pristupljeno 09.04.2015.
– Drug Enforcement Administration – DEA. Dostupno putem interneta: http://www.dea.gov/index.shtml, pristupljeno 14.04.2015.
– Federal Bureau of Investigation – FBI. Dostupno putem interneta: http://www.fbi.gov/, pristupljeno 14.04.2015.
– National CrimeAgency – NCA, The Crime and Courts Act 2013. Dostupno putem interenta: http://www.nationalcrimeagency.gov.uk/about-us, pristupljeno 08.04.2015.
– Nacional Crime Agency. (2014). NCA led and coordinated activity in our rst year of operation resulted in:. Dostupno putem interenta: http://www.nation-alcrimeagency.gov.uk/publications/525-factsheet-results-of-nca-led-andcoordinated-activity-in-our-first-year-of-operation/file, pristupljeno: 14.04.2015.
– Simović, M., Simović, V. (2013), Krivično procesno pravo – uvod i opšti dio. Bihać: Pravni fakultet.
– Strukturalni dijalog o pravosuđu – tehničke informacije koje zahtijeva Evropska komisija, (2011). Sarajevo: Savjet ministara.
– Strategija za borbu protiv organizovanog kriminala u Bosni i Hercegovini (period 2014-2016. godina), (2013), Sarajevo: Ministarstvo bezbjednosti BiH.
– Hodgetts, R. M., Kuratko, D. F., (1991), Management, 3rd ed. San Diego: Harcourt Brace Jovanovich.
– Home Office. (2013). Serious and Organised Crime Strategy. London: HM Government.Dostupno putem interneta: https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/248645/Serious_and_Organised_Crime_Strategy.pdf, pristupljeno 16.04.2015.
– HM Government (2010).A Strong Britain in an Age ofUncertainty. The National Security Strategy. Dostupno putem interneta: https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/61936/national-security-strategy.pdf, pristupljeno: 14.04.2015.;
– Home Office. (2013), Understanding Organised Crime:Estimating the scale and the social and economic costs. Dostupno putem interneta: https://www.gov.uk/government/publications/understandingorganisedcrime-estimating-the-scale-and-the-social-andeconomic-costs, pristupljeno: 14.04.2015.
– UNDC. (2012), Digest Of Organized Crime Cases: A compilation of cases with commentaries and lessons learned. Vienna: Publishing and Library Section, United Nations Office at Vienna.
– UNDOC. (2010), The Globalization Of Crime – A Transnational Organized Crime Threat Assessment. Wien: United Nations Office on Drugs and Crime. Dostupno putem interneta:http://www.unodc.org/documents/data-and-analysis/tocta/TOCTA_Report_2010_low_res.pdf, pristupljeno 16.02.2014.
– United States Secret Service – USSS. Dostupno putem interneta: http://www.secretservice.gov/, pristupljeno 14.04.2015.
– U.S. Immigration and Customs Enforcement – ICE. Dostupno putem interneta: http://www.ice.gov/, pristupljeno 14.04.2015.
– United Nations Convention Against Transnational Organized Crime, Palermo, Italy, 2000.
– Šikman, M. (2010), Organizovani kriminalitet – krivični, procesni i kriminalistički aspekt, Banja Luka, Defendologija centar.
– Zakon o kontroli organizovanog kriminala ili RICO zakon (Federal Racketeer Influenced and Comlpt Organizations Act) usvojen je 1970. godine. (Pub. L. 91-452, 84 Stat. 922).
– Zakon o Uredu za suzbijanje korupcije i organiziranog kriminaliteta, Narodne novine broj 76/09, 116/10, 57/11, 136/12, 148/13.
– Zakono organizaciji i nadležnosti državnih organa u suzbijanju organizovanog kriminala, korupcije i drugih posebno teških krivičnih dela, Službeni glasnik RS, br. 42/2002, 27/2003, 39/2003, 67/2003, 29/2004, 58/2004 – dr. zakon, 45/2005, 61/2005, 72/2009, 72/2011 - dr. zakon, 101/2011 – dr. zakon i 32/2013.
– Zakon o javnom tužilaštvu Republike Makedonije, Službeni Vesnik, br. 150/2007.
– Zakon o sudovima Republike Makedonije, Službeni list RM, br. 58/2006 I Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o sudovima, Službeni list RM, br. 35/2008.
– Zakona o državnem tožilstvu (ZDT-1),Uradni list RS, št. 58/2011.
– Zakon o specijalnom državnom tužilaštvu, Službeni list Crne Gore, broj 10/2015.
– Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o sudovima, Službeni list CG, br. 22/08
– Zakon o Tužilaštvu BiH, Službeni glasnik BiH, br. 24/02, 03/03, 37/03, 42/03, 09/04, 35/04, 61/04, 49/09, 97/09.
– Zakon o državnoj agenciji za istrage i zaštitu, Službeni glasnik BiH, broj 27/04, 63/04, 35/05, 49/09, 40/12.
– Zakon o suzbijanju organizovanog i najtežih oblika privrednog kriminala, Službeni glasnik Republike Srpske, broj 37/06, 69/06.