DOMAŠAJI I PERSPEKTIVE NAUČNOG ZNANJA U PREVENCIJI MALOLETNIČKE DELINKVENCIJE
Autor/i: Biljana Simeunović-Patić,
Stranice: 121-139
UDK: 343.91-053.6
DOI:
Apstrakt: U poslednjih tridesetak godina u svetu je znatno unapređeno saznanje o faktorima rizika maloletničke delinkvencije, čime su uglavnom identifikovana težišta preventivnih aktivnosti u ovoj oblasti. Ipak, primena postojećih naučnih saznanja u oblasti prevencije maloletničke delinkvencije i razumevanje značaja metodološki korektnih evaluacija postojećih programa prevencije danas generalno nisu na zadovoljavajućem nivou, po čemu se ne razlikuje ni Srbija. Savremeni odgovori na maloletničku delinkvenciju trebalo bi da se temelje na saznanjima o heterogenosti dece i maloletnika koja su u nju uključena, a u fokusu preventivnih nastojanja trebalo bi da bude neutralisanje faktora rizika za razvoj perzistentnog prestupništva. Razvijanje efektivnih programa rane intervencije, odnosno komprehenzivnih programa prevencije namenjenih predškolskoj deci, jedini je pouzdan način da se blagovremeno odgovori na razvojne potrebe ove kategorije dece i ublaži rizik od razvijanja hroničnog prestupništva. Na drugoj strani, longitudinalne studije o maloletničkoj delinkvenciji u Srbiji čije se sprovođenje u radu zagovara, mogli bi biti solidan polazni osnov za kreiranje efikasnijeg odgovora na problem kriminaliteta u budućnosti, kao dragoceni izvor saznanja o kritičnim konstelacijama i mehanizmima aktiviranja i neutralizacije faktora rizika za perzistentno i tranzitorno prestupništvo mladih i specifičnostima u pogledu životnih prilika, prekretnica i problema sa kojima se suočavaju adolescenti u našoj zemlji, kao i trajektorija ulaska u delinkvenciju i izlaska iz nje.
Ključne reči: maloletnička delinkvencija; prevencija; faktori rizika; rano prestupništvo; perzistentno prestupništvo.
Reference:
– Alexander, J.F., Sexton, T.L. (2000). Functional family therapy. OJJDP Juvenile Justice Bulletin. Dostupno na: https://www.ncjrs.gov/pdffiles1/ojjdp/184743.pdf (pristupljeno 18. jula 2014).
– Baglivio, M.T. et al. (2014). Serious, Violent, and Chronic Juvenile Offenders: A Statewide Analysis of Prevalence and Prediction of Subsequent Recidivism Using Risk and Protective Factors, Criminology & Public Policy, 13 (1): 83-116
– Borduin, C.M. et al. (2013). Evidence-Based Interventions for Serious and Violent Juvenile Offenders, In Craig, L.A. et al. (eds). What Works in Offender Rehabilitation–An Evidence-Based Approach to Assessment and Treatment, Wiley-Blackwell, pp. 192-210.
– Burfeind, J. W., Bartusch, D. J. (2011). Juvenile Delinquency: An Integrated Approach. Jones and Bartlett Publishers, LLC.
– Elliott, D. S. (1994), Serious Violent Offenders: Onset, Developmental Course, and Termination. The American Society of Criminology 1993 Presidential Address, Criminology, 32(1): 1-21.
– Enzmann, D. et al. (2010). Self-repored youth delinquency in Europe and beyond: First results of the Second International Self-Report Delinquency Study in the context of police and victimization data, European Journal of Criminology, 7(2): 159-183.
– Evans, K. (2011). Crime prevention: A Critical Introduction. Sage.
– Farrington, D. P. (2001). What Has Been Learned from Self-Reports about Criminal Careers and the Causes of Offending? Home Office Online Report. September 2001. Dostupno na: http://www.crim.cam.ac.uk/people/academic_research/david_farrington/srdrep.pdf (pristupljeno 20. oktobra 2014).
– Görgen, T. et al., eds. (2013). Youth deviance and youth violence: Findings from a European study on juvenile delinquency and its prevention. International Report. Muenster: German Police University. Dostupno na: http://www.youprev.eu/internationalreport.html (pristupljeno 14. aprila 2014).
– Henggeler, S. W. et al. (1986). Multisystemic treatment of juvenile offenders: Effects on adolescent behavior and family interactions, Developmental Psychology, 22: 132-141
– Henggeler, S.W., Borduin, C.M. (1990). Family Therapy and Beyond: A Multisystemic Approach to Treating the Bahavior Problems of Children and Adolescents. Brooks/Cole, Pacific Grove.
– Ignjatović, Đ. (2013). Metodologija istraživanja kriminaliteta (drugo izdanje). Beograd: Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu.
– Ipsos Strategic Marketing (2009). „Evaluacija programa škola bez nasilja”. Prezentacija. Dostupno na: http://www.unicef.rs/skola-bez-nasilja.html (pristupljeno 18. aprila 2014.)
– Loeber, R., Farrington, D.P. (2012). From Juvenile Delinquency to Adult Crime: Criminal Careers, Justice Policy, and Prevention. New York: Oxford University Press.
– Loeber, R., Farrington, D.P., Petechuk, D. (2003). Child Delinquency: Early Intervention and Prevention. U.S. Department of Justice, Office of Juvenile Justice and Delinquency Prevention. Dostupno na: https://www.ncjrs.gov/pdffiles1/ojjdp/186162.pdf (pristupljeno 5. oktobra 2014).
– Models for Change Juvenile Diversion Workgroup (2011). Juvenile Diversion Guidebook. Dostupno na: http://www.modelsforchange.net/publications/301 (pristupljeno 20. oktobra 2014).
– Moffitt, T.E. (1993). Adolescence-limited and life-course-persistent antisocial behavior: A developmental taxonomy, Psychological Review, 100: 674–701.
– Mukherjee, S. (1997). Juvenile Crime: Overview of Changing Pattern. Paper presented at the Australian Institute of Criminology Conference Juvenile Crime and Juvenile Justice, Towards 2000 and Beyond, Adelaide, 26 -27 June 1997. Dostupno na: http://www.aic.gov.au/media_library/conferences/juvenile/mukherjee.pdf (pristupljeno 10. oktobra 2014).
– Muncie, J. (1999). Institutionalized intolerance: youth justice and the 1998 Crime and Disorder Act, Critical Social Policy, 19: 147-175
– Nešić, S., Jović, N. (2011), Zaštita dece od nasilja u školama. Izveštaj Zaštitnika građana i Panela mladih savetnika, str. 23-24. Dostupno na: http://www.ombudsman.rs/index.php/lang-sr/izvestaji/posebnii-izvestaji (19. April 2014.)
– Soković, S. (2013). Maloletnički kriminalitet i recidivizam – pravilo i/ili izuzetak?, Revija za kriminologiju i krivično pravo, 51(3): 23-37.
– Vaughn, M.G., et al. (2011). The severe 5%: A latent class analysis of the externalizing behavior spectrum in the United States, Journal of Criminal Justice, 39: 75-80.
– Vaughn, M.G., et al. (2014). Violence and Externalizing Behavior Among Youth in the United States: Is There a Severe 5%? Youth Violence and Juvenile Justice, 12(1): 3-21.